leesmotivatie

Grote broer is fan van Ronaldo. De voetballer. Hij kreeg vorig jaar een dvd waarin zijn voetbalheld de hoofdrol speelt. Grote broer speelt zelf ook voetbal. Kleine broer gaat vaak mee supporteren. Vandaag bleef kleine broer thuis. Hij had zich in de zetel genesteld. Ronaldo op het televisiescherm. Maar geen grote broer die de ondertiteling kon voorlezen. Kleine broer maakte gebruik van de pauzeknop en las spellend de woorden die Ronaldo in het Engels, Spaans of Portugees aan de camera toevertrouwde.
Waar een wil is is een weg. Of een pauzeknop...

"Mama, kom kijken! Ronaldo zijn armen lijken op een stokbrood!"

boekentaal

De jongste speelt met de ridders. Ik hoor paarden hinniken en ridders strijden. Ik hoor ook gesprekken tussen de ridders. De ene ridder vraagt waarom een van de paarden steigert. Steigeren, een nieuw woord. Een woord dat via mooi boek zijn hoofd kwam binnengewandeld. Daar leerde de ezel steigeren van het paard, in het verhaal van de ezel die geen nee kon zeggen. Hij vroeg toen wat steigeren is, maar paard legde dat zelf uit aan ezel. Ik stel verbaasd vast hoe snel het woord aan zijn actieve woordenschat werd toegevoegd. En ik schrijf het hier op. Om te onthouden. Om door te vertellen tijdens mijn vormingen waarin ik steeds opnieuw een hevig pleidooi voer om voor te lezen. Niet enkel vroeg beginnen, maar vooral ook blijven doen.

de b van boek

Voor de eerste keer kwam er een vriend logeren bij de jongste. Niet zomaar een vriend. Zijn beste vriend. Dat was best spannend. Zo spannend dat de dag al om 5u30 begon. Nog voor het kraaien van de haan. De kamer van de jongste staat vol boeken. Ze hadden het zich dan ook erg gezellig gemaakt, zo 's morgens vroeg. De oudste was door hun gefluister, gekakel en gekir ook wakker geworden. Hij liep hun kamer in en dook mee de boeken in. Hij las voor. Mijn ogen waren nog dicht. Maar mijn oren waren helemaal open. Een glimlach nestelde zich op mijn lippen. Ik genoot mee, van op afstand...

huidskleurkrijtje

We praten over missen, over heimwee en afscheid nemen. We, dat zijn de kinderen van de KJV, groep 2. We hebben Tijs en de eenhoorn gelezen. En Erik en opa. We sluiten af met iets vrolijks: een eenhoorn tekenen, en andere dieren die we zelf uitvinden. Met pastelkrijt op zwart papier. De krijtjes liggen in het midden op de tafel.
"Mag ik het huidskleurkrijtje?", vraagt één van de meisjes. Ik vraag welk krijtje ze bedoelt. "Het huidskleurkrijtje", herhaalt ze, wijzend naar het varkensroze krijtje. Een ander meisje treedt haar bij: "Nee, dit is het huidskleurkrijtje", zegt ze, en ze neemt een andere tint roze. Ik neem de twee krijtjes in mijn hand en vraag: "Welke kleur moet mijn zoon dan nemen?" (Hij komt uit Ethiopië.) Hij kijkt me onbegrijpend aan en zegt "bruin hé!". Ik leg de twee roze krijtjes naast de arm van het ene meisje. Naast mijn eigen arm. Ik vraag aan het andere meisje om haar arm naast die van het ene meisje te houden. Ze merken op dat geen van hen dezelfde kleur heeft als het krijtje. Dat het ene meisje lichter is dan het andere. Ik vertel dat er misschien wel meer dan 1000 huidskleurkrijtjes bestaan. Dat ze niet in één doosje zouden passen...
Ik verwees er al naar in mijn lessuggesties bij de krijtjes staken. Daar zit ook een huidskleurkrijtje in het doosje. De Braziliaanse Angélica Dass inventariseert alle huidskleuren met haar project humanae. Die passen zeker niet in één doosje...

start to read...

"Kijk mama, deze letter hebben wij vandaag geleerd!" Trots wijst hij naar de letter V op één van de letterposters die zijn slaapkamermuur kleuren. "Van Vogel." We zoeken nog woorden met de V. Ik geniet van zijn genot. Een nieuwe wereld gaat voor hem open. De magische wereld van de geschreven taal. Hij zal eerst het alfabet leren. En dan leren dat die letters ook klanken zijn waar woorden mee gemaakt kunnen worden...

Mijn andere grote lettervreter leerde zichzelf lezen. Hij kon het, zonder dat we het doorhadden. Hij herkende als tweejarige al letters in het straatbeeld. Het leek alsof hij die letters als vanzelfsprekend mee opzoog in zijn steeds groter wordende woordenschat: bloem, blauw, H, spelen, ventilator, ...

© Lohrangrin

Roald Dahl

Als Roald Dahl nog zou leven zou hij volgende maand 100 worden. Hij leeft. Al zal hij zelf geen 100 kaarsjes kunnen uitblazen. Zijn verhalen leven. Ze leven voort. Nieuwe generaties lezers ontdekken hem. Vanavond deed De fantastische meneer Vos zijn intrede bij de jongste. We kropen in bed en lazen de eerste drie hoofdstukken... Roald Dahl is zowat de favoriete schrijver van de oudste. Hij maakte zijn allereerste boekbespreking over de GVR. De film zijn we onlangs samen gaan zien. Met de oudste. De jongste mag pas kijken na het boek. Dus ook nu eerst het boek. En dan de film. Misschien...

AVI allergie

De oudste moest dit schooljaar voor het eerst een boekbespreking maken. Op de lekker ouderwetse manier. Ik was benieuwd welk boek hij zou kiezen en hoe hij zich aan deze taak zou zetten. We lezen hier veel. Vooral samen. Tot nog toe heeft geen enkel boek hem alleen aan het lezen gehouden. Hem aan de zetel doen kluisteren. Hij geniet van het samen lezen. Het samen beleven, het napraten over het verhaal, de gebeurtenissen, de personages. 
Toen kwam er een klasvriend spelen. Hij bleef avondeten. Ik was ook benieuwd naar het boek dat hij had uitgekozen. Ik kreeg geen titel maar een Ik lees maar op AVI 3 als antwoord. Er ging een steek door mijn hart. Ik zei hem dat wij hierthuis niet meedoen met die AVI's. Dat wij boeken lezen. Mooie boeken. Grappige verhalen. Leuke en spannende avonturen. Ik vroeg of zijn boek mooi was. Aarzelend kwam hij op gang. Het was wel een grappig boek, toch wel.
Ik word nog steeds kwaad als ik terugdenk aan die avond. Vooral verdrietig ook. Waarom wordt leesplezier in de kiem gesmoord? Waarom wordt leesplezier door een systeem dat misschien handig is binnen de schoolmuren zo vergald?   
Aan scholen die zich vastklampen aan de AVItesten: hou de uitslagen bij in een geheime map. Verzegel die. Focus op leesplezier. Blijf voorlezen. Blijf op zoek gaan naar nieuwe boeken. Weet dat er een ongelooflijk mooi en divers aanbod bestaat. Een aanbod dat verder gaat dan het keurslijf van AVI...